Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh Việt Nam
Thuế là khoản thu mà Hộ kinh doanh cá thế phải nộp vào ngân sách nhà nước khi tham gia vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Hiện nay, do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh Nhà nước cũng có nhiều chính sách hấp dẫn về miễn giảm thuế trong hoạt động sản xuất kinh doanh đối với Hộ kinh doanh cá thể.
Thuế là khoản thu mà Hộ kinh doanh cá thế phải nộp vào ngân sách nhà nước khi tham gia vào quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Hiện nay, do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh Nhà nước cũng có nhiều chính sách hấp dẫn về miễn giảm thuế trong hoạt động sản xuất kinh doanh đối với Hộ kinh doanh cá thể.
Và để giúp Quý Khách hàng có thể hiểu rõ hơn về chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cá thể, VIVALAW Việt Nam xin giới thiệu bài viết “Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cá thể”.
I. Căn cứ pháp lý
- Luật Quản lý thuế 2019;
- Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật quản lý thuế;
- Nghị định 139/2016/NĐ-CP về lệ phí môn bài;
- Nghị định số 22/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 25/02/2020;
- Thông tư số 78/2021/TT-BTC;
- Nghị định số 123/2020/NĐ-CP.
II. Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cá thể
1. Các khái niệm
Hộ kinh doanh (HKD) quy mô lớn là hộ kinh doanh có quy mô về doanh thu, lao động đáp ứng từ mức cao nhất về tiêu chí của doanh nghiệp siêu nhỏ trở lên, cụ thể như sau:
- HKD trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và lĩnh vực công nghiệp, xây dựng có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 3 tỷ đồng trở lên;
- HKD trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 10 tỷ đồng trở lên.
Phương pháp kê khai là phương pháp khai thuế, tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu thực tế phát sinh theo kỳ tháng hoặc quý.
Phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh là phương pháp khai thuế, tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu thực tế từng lần phát sinh.
Phương pháp khoán là phương pháp tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu khoán do cơ quan thuế xác định để tính mức thuế khoán.
2. Thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng
Trường hợp Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu từ 100.000.000 đồng/ năm trở xuống thì sẽ được miễn thuế TNCN và thuế GTGT theo quy định của pháp luật.
Trường hợp nếu Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu trên 100.000.000 đồng/năm thì phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN.
Hiện nay, dựa vào quy mô, lĩnh vực, ngành nghề của Hộ kinh doanh mà sẽ áp dụng phương pháp tính thuế GTGT và TNCN khác nhau sao cho phù hợp.
- Đối với Hộ kinh doanh quy mô lớn, hoặc chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai thì được áp dụng phương pháp kê khai thuế theo tháng hoặc theo quý nếu đáp ứng các tiêu chí cần thiết. Khi Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai nếu xác định doanh thu tính thuế không phù hợp với thực tế thì Cơ quan thuế sẽ thực hiện việc ấn định doanh thu tính thuế.
Lưu ý: nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ. Trừ trường hợp HKD định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải thực hiện chế độ kế toán. Ngoài ra, khi nộp thuế theo phương pháp kê khai khách hàng sẽ không phải quyết toán thuế.
- Đối với Hộ kinh doanh không thường xuyên hoặc không có địa điểm kinh doanh cố định thì sẽ áp dụng phương pháp khai thuế theo từng lần phát sinh.
HKD nộp thuế theo từng lần phát sinh không bắt buộc phải thực hiện chế độ kế toán, nhưng phải thực hiện việc lưu trữ hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, hồ sơ chứng minh hàng hóa, dịch vụ hợp pháp và xuất trình kèm theo hồ sơ khai thuế theo từng lần phát sinh.
Lưu ý: khách hàng nộp thuế theo từng lần phát sinh sẽ chỉ thực hiện khai thuế khi có phát sinh doanh thu chịu thuế.
- Đối với Hộ kinh doanh không thuộc trường hợp nộp thuế theo phương pháp kê khai và không thuộc trường hợp nộp thuế theo từng làn phát sinh thì sẽ được áp dụng phương pháp khoán.
Khi lựa chọn phương pháp khoán, hồ sơ sẽ do Hộ kinh doanh tự kê khai theo dự kiến doanh thu và mức thuế khoán của năm tính thuế. Hàng năm từ 20/11 đến 05/12 Cơ quan thuế sẽ phát Tờ khai thuế năm sau cho tất cả các Hộ kinh doanh. Ngoài ra, Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán không phải thực hiện chế độ kế toán
- Đối với trường hợp Hộ kinh doanh cá thể kinh doanh không trọn năm bao gồm Hộ kinh doanh cá thể mới ra kinh doanh, kinh doanh thường xuyên theo mùa vụ, ngừng/nghỉ kinh doanh thì không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN (áp dụng như mức doanh thu 100.000.000 đồng/năm trở xuống). Theo đó thì khách hàng kinh doanh trên thực tế bao nhiêu tháng/năm thì sẽ tính thuế theo từng đấy tháng.
Hiện nay, Nhà nước đã giảm mức thuế suất thuế GTGT từ 10% xuống còn 8% trong năm 2022 và được áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất thuế GTGT 10% theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội.
3. Lệ phí môn bài
Theo quy định của pháp luật, doanh thu là căn cứ để xác định mức thu lệ phí môn bài cho Hộ kinh doanh cá thể. Cụ thể, nếu Hộ kinh doanh cá thể có doanh thu dưới 100.000.000 đồng/năm sẽ được miễn lệ phí môn bài, còn đối với doanh trên 100.000.000 đồng/năm thì phải nộp lệ phí môn bài theo quy định.
Hộ kinh doanh cá thể nộp thuế theo phương pháp khoán thì sẽ không phải nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài, cơ quan thuế căn cứ cơ sở dữ liệu về doanh thu kinh doanh để xác định tổng doanh thu kinh doanh năm trước làm căn cứ xác định mức thu lệ phí môn bài của năm sau.
Trường hợp Hộ kinh doanh đã giải thể, tạm ngừng sản xuất, kinh doanh sau đó ra kinh doanh trở lại nhưng không xác định được doanh thu của năm trước liền kề thì doanh thu làm cơ sở xác định mức thu lệ phí môn bài là doanh thu của năm tính thuế của Hộ kinh doanh cùng quy mô, địa bàn, ngành nghề. Hộ kinh doanh trong trường hợp này nếu ra kinh doanh trở lại trong thời gian của 06 tháng đầu năm thì nộp theo mức lệ phí môn bài cả năm; nếu ra kinh doanh trở lại trong thời gian của 06 tháng cuối năm thì nộp 50% mức lệ phí môn bài cả năm.
Ngoài các trường hợp được miễn lệ phí môn bài thì Hộ kinh doanh cá thể sẽ nộp lệ phí môn bài 01 lần/01 năm, chậm nhất là ngày 30/01 hàng năm. Mức thu lệ phí môn bài được pháp luật quy định cụ thể như sau:
| STT | Trường hợp | Lệ phí môn bài cả năm |
| 1 | Doanh thu trên 500.000.000 đồng/năm | 1.000.000 đồng/năm |
| 2 | Doanh thu trên 300.000.000 đến 500.000.000 đồng/năm | 500.000 đồng/năm |
| 3 | Doanh thu trên 100.000.000 đến 300.000.000 đồng/năm | 300.000 đồng/năm |
| 4 | Doanh thu từ 100.000.000 đồng/năm trở xuống | Miễn lệ phí môn bài |
| 5 | Hộ kinh doanh sản xuất muối | |
| 6 | Hộ kinh doanh sản xuất muối, nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản, dịch vụ hậu cần, nghề cá | |
| 7 | Cá nhân, hộ gia đình kinh doanh không thường xuyên, không có địa điểm kinh doanh cố định |
Lưu ý: Theo quy định mới của pháp luật hiện hành thì khi khách hàng lần đầu thành lập Hộ kinh doanh sau ngày 25/02/2020 sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên thành lập.
4. Các loại thuế khác
Khi Hộ kinh doanh cá thể khai thác tài nguyên thiên nhiên khoáng sản theo Giấy phép khai thác khoáng sản được Cơ quan có thẩm quyền cấp thì sẽ nộp thuế tài nguyên và thuế bảo vệ môi trường cho Nhà nước theo quy định. Theo đó, Hộ kinh doanh cá thể khai thác khoáng sản bao gồm các hoạt động khai thác khoáng sản, kim loại và không kim loại, dầu mỏ, khí đốt, sản phẩm của rừng tự nhiên và các loại tài nguyên thiên nhiên khác thì Hộ kinh doanh phái có trách nhiệm thông báo với cơ quan thuế về phương pháp xác định giá tính thuế đối với từng loại tài nguyên khai thác, kèm theo hồ sơ khai thuế tài nguyên của tháng đầu tiên mà mình khai thác được.
Đối với thuế bảo vệ môi trường, hiện Nhà nước quy định trong trường hợp Hộ kinh doanh cá thể có hàng hóa kinh doanh nếu thuộc 08 nhóm sau sẽ phải chịu thuế bảo vệ môi trường, bao gồm: Xăng dầu, mờ nhờn; Than đá; Dung dịch HCFC; Túi ni lông; Thuốc diệt cỏ loại hạn chế sử dụng; Thuốc trừ mối thuộc loại hạn chế sử dụng; Thuốc bảo quản lâm sản thuộc loại hạn chế sử dụng và Thuốc khử trùng kho thuộc loại hạn chế sử dụng.
Nhà nước cũng có những ưu đãi thuế đối với lĩnh vực môi trường để giúp cho các Hộ kinh doanh cá thể có ý thức hơn trong việc tìm các biện pháp nhằm hạn chế tác động bất lợi do hoạt động sản xuất kinh doanh của mình gây ra cho môi trường, quan tâm áp dụng các công nghệ sản xuất tiên tiến hơn để giảm bót xả thải chất độc hại ra môi trường.
5. Phát hành Hóa đơn điện tử
Theo Thông tư số 78/2021/TT-BTC thì hộ kinh doanh phải sử dụng hóa đơn điện tử kể từ 01/07/2022.
Đối với hộ kinh doanh quy mô lớn, hoặc hộ kinh doanh và các trường hợp xác định được doanh thu khi bán hàng hóa, dịch vụ, sẽ sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.
Đối với hộ kinh doanh không thực hiện chế độ kế toán và không nộp thuế theo phương pháp kê khai, nhưng cần có hóa đơn để giao cho khách hàng, thì sẽ được cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử có mã theo từng lần phát sinh và phải kê khai, nộp thuế trước khi cơ quan thuế cấp hóa đơn điện tử.
Ngoài ra, hộ, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai có hoạt động cung cấp hàng hóa, dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng theo mô hình kinh doanh như trung tâm thương mại, siêu thị, bán lẻ hàng tiêu dùng, tân dược, ăn uống, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ vui chơi, giải trí và các dịch vụ khác… được lựa chọn sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối chuyển dữ liệu với cơ quan thuế.
Trên đây là những nội dung bài viết của VIVALAW về Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh cá thể. VIVALAW rất mong những thông tin này có thể giúp ích cho quý khách hàng. Nếu có bất kỳ vướng mắc nào hoặc cần tư vấn chi tiết hơn, quý khách hàng vui lòng liên hệ theo thông tin bên dưới. VIVALAW rất mong nhận được phản hồi của quý khách hàng.